Το ερευνητικό πρόγραμμα «Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού με άλλες ανταγωνιστικές καλλιέργειες», εγκρίθηκε από την Κοινότητα, μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από πρόταση της ερευνητικής ομάδας του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων (ΔΕΑΠΤ) του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το έργο εντάσσεται στο Μέτρο 8 του Καν.(Ε.Κ.) 2182/02 και αφορά την αναδιάρθρωση της καλλιέργειας καπνού με άλλες ανταγωνιστικές, εναλλακτικές και βιώσιμες καλλιέργειες.
Το έργο έχει ως αφετηρία τη σημαντική συμβολή της καπνοκαλλιέργειας στον αγροτικό τομέα της ελληνικής οικονομίας, καθώς και στην οικονομία και απασχόληση των κύριων αγροτικών περιφερειών της χώρας - όπως η Μακεδονία - Θράκη, η Στερεά Ελλάδα και η Θεσσαλία, όπου η καπνοπαραγωγή αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα. Στη βάση αυτή, ερευνά τις δυνατότητες προσαρμογής και εξέλιξης του αγροτικού τομέα στα πλαίσια της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (Νέα ΚΑΠ), η οποία αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές ιδιαίτερα στην καλλιέργεια του καπνού.
Με την πλήρη αποδέσμευση των οικονομικών ενισχύσεων, σύμφωνα με την τελευταία απόφαση της ΚΑΠ, οι αποφάσεις των παραγωγών θα πρέπει να στηρίζονται στους νόμους της αγοράς (προσφορά - ζήτηση). Ανατρέπεται ως εκ τούτου το ισχύον μέχρι σήμερα πλαίσιο ανάπτυξης του αγροτικού τομέα και υποχρεώνονται οι εμπλεκόμενοι σε αυτό να οργανώνουν και να υλοποιούν με βάση τις νέες συνθήκες του οικονομικού περιβάλλοντος.
Οι στόχοι του έργου εξειδικεύονται συνοπτικά στους ακόλουθους:
-
Στον εντοπισμό ευκαιριών για νέες καλλιέργειες, ανταγωνιστικές προς την καπνοκαλλιέργεια και βιώσιμες, μέσω της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης με πρωτογενή έρευνα κόστους (τεχνικοοικονομική ανάλυση) και αγοράς (έρευνα καταναλωτή).
-
Στην επιλογή των καταλληλότερων καλλιεργειών αντικατάστασης του καπνού, με ανάλυση τεχνικο-οικονομικών στοιχείων σύμφωνα με τη μέθοδο του γραμμικού προγραμματισμού.
-
Στο σχεδιασμό της ανάπτυξης δικτύων διανομής των προκρινόμενων καλλιεργειών με βάση τη μέθοδο αξιολόγησης scoring model.
-
Στην ανάλυση της αγοραστικής συμπεριφοράς των καταναλωτών των αστικών κέντρων για τα προϊόντα των προκρινόμενων καλλιεργειών.
-
Στην πρόταση βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων και πρακτικών επιτυχούς εισαγωγής των νέων προϊόντων στην αγορά.
Συγκεκριμένα, θα αναζητηθούν φυτικές καλλιέργειες και κτηνοτροφικές δραστηριότητες που να ανταγωνίζονται πλήρως τις προβληματικές καλλιέργειες καπνού. Στόχος είναι να απαντηθεί το καίριο ερώτημα: «Ποια είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά καλλιέργεια από τις προτεινόμενες ή από τις ήδη υπάρχουσες, που μπορούν από τεχνική άποψη να ασκήσουν οι παραγωγοί ώστε να έχουν ικανοποιητικό εισόδημα;».
Για την υλοποίηση του στόχου αυτού εφαρμόζεται «προγραμματισμός» της παραγωγής, που αποτελεί βασικό μέλημα της αγροτικής οικονομίας. Επιδιώκεται, στα νέα δεδομένα του αγροτικού χώρου ο παραγωγός να λειτουργεί σαν ολοκληρωμένος επιχειρηματίας ικανός για ορθολογικές αποφάσεις τόσο στην παραγωγή όσο και στην πώληση των προϊόντων τους (marketing). Ο γραμμικός προγραμματισμός επιτυγχάνει την ανακατανομή των διαθέσιμων συντελεστών παραγωγής και την ανασύνθεση των σχεδίων παραγωγής κατά τρόπο τέτοιο που να προκύπτει το μεγαλύτερο δυνατό οικονομικό αποτέλεσμα και η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των διαθέσιμων συντελεστών παραγωγής.
Πεδίο έρευνας αποτελούν οι οχτώ βασικοί καπνοπαραγωγικοί Νομοί της χώρας: Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα, Καρδίτσα, Πέλλα, Πιερία, Ροδόπη, Ξάνθη, που επιλέχθηκαν με βάση τον μεγάλο αριθμό στρεμμάτων και παραγωγών σε κάθε μια από τις τρεις βασικές ποικιλίες καπνού: Virginia, Barley και Ανατολικού τύπου. |
